Studentar innførte system for betre pasienttryggleik
Liggesår, infeksjonar, fall: Dette er nokre av farane pasientar er utsette for på sjukehus. Ei gruppe sjukepleiarstudentar frå HVL har jobba med ein metode for å gjere opphaldet tryggare.
Tekst: Katrine Sele
”Tavlemøte” er namnet på tiltaket som fire studentar ved sjukepleieutdanninga i Førde har vore ansvarlege for å innføre. I løpet av praksistida si på medisinsk sengepost på Førde sentralsjukehus, har dei gjennom dette vore med på å systematisere arbeidet ved avdelinga, slik at opphaldet der vil føre til langt mindre risiko for pasientane.
Kvar dag i seks veker har studentane leia møte for dei tilsette innanfor alle fagkategoriar: sjukepleiarar, legar, fysioterapeutar og ergoterapeuter. Under møta har dei gått systematisk gjennom ei rekkje risikofaktorar, og sjekka av korleis det ligg an for kvar pasient.
Motverkar unødig skade og liding
– Som andreårsstudent i sjukepleie var det skummelt å stå og leie eit møte framfor alle desse røynde fagfolka. Eg hadde høg puls! seier Vebjørn Dolve.
– Vi skjønar jo at forandring er vanskeleg for folk. Med desse møta fekk dei endå ein ting å tenkje på i arbeidskvardagen sin, og dei følte uro over at det kunne ta vekk tid med pasientane, seier Even Hallingstad.
– Likevel følte vi at dei var veldig mottakelege for dette nye tiltaket, og såg nytta av det. Så det var flott å jobbe med dei, seier Dolve.
Pasienttryggleik har vore eit stort tema innan norsk helsevesen dei siste åra. Gjennom pasientsikkerheitsprogrammet satsar helsestyresmaktene på å betre tryggleiken på norske sjukehus, sjukeheimar og andre helseinstitusjonar gjennom å innføre ulike tiltakspakker. Tavlemøte er eitt av fleire verkemiddel som skal gjere arbeidet med pasientar meir systematisk og oversiktleg.
For det å ligge på sjukehus er farleg i seg sjølv – i 2011 viste statistikken at heile 16 prosent av dei som var innlagde, blei påført unødig skade. Sidan har denne statistikken gått ned som følgje av kvalitetsarbeid, men ennå er det mykje att å gjere på feltet. Typiske problem kjem av mangel på rutine. Veneflon eller kateter kan bli verande i for lenge, og skape infeksjonsfare. Manglande merksemd kring ernæring eller liggestilling kan føre til unødig skade og liding. Tidlegare har oppfølginga av desse felta typisk vore lite systematiserte, dermed har risiko for skade som følge av dette vore stor.
Samarbeid mellom skule og helseføretak
Tavlemøte har vore innført ved nokre få avdelingar ved Førde sentralsjukehus, men langt ifrå alle. Det nye i dette tilfellet er at studentar har vore ansvarlege for innføre rutinen. Marny Alice Pettersen, fagutviklingssjukepleiar ved medisinsk avdeling, har leia prosjektet i lag med Irene Aasen Andersen og Sissel Hjelle Øygard, høgskulelektorar ved HVL. Saman søkte dei samarbeidsmidlar, slik at Helse Førde og HVL i lag kunne gjennomføre tiltaket i pasienttryggleik.
I tillegg til dei fire studentane frå andreåret ved sjukepleiarutdanninga i Førde, var tre studentar frå tredjeåret også involverte – med utgangspunkt i tavlemøta, skreiv dei ei oppgåve om kvalitetsarbeid i sjukepleie. Tankegangen kring kvalitetsarbeid er svært viktig å få innpoda under utdanninga – at sjukepleiarar heile tida må jobbe med å finne betre måtar å arbeide på. Alle praksisstudentane fekk oppleve at dei alt frå første stund dei kjem innafor ein helseinstitusjon, kan vere med på å setje sitt preg på korleis ting blir gjort.
– Gode rutinar er ein svært viktig del av god sjukepleie. Kring ein enkelt pasient er det utruleg mange fagfolk som samarbeider om pleia – gjerne fleire titals. Svikt i kommunikasjonen mellom ulike faggrupper kan få alvorlege konsekvensar, seier Irene Aasen Andersen.
Ein plan for kvar pasient
Berre det å planlegge utskriving av ei pasient, er ei omfattande oppgåve i seg sjølv. Mykje kan gå gale om ikkje dei rette fagfolka er involverte. I tilfelle der pasienten skal vidare til ein annan institusjon, er det mykje kunnskap som skal vere med vidare. Systematisk arbeid med tryggleik vil kaste av seg mykje: under arbeidet med å avdekke risiko, vil det vere mogleg å utvikle ein plan for den enkelte pasienten som følgjer han vidare til neste institusjon.
Gjennom å jobbe med tavlemøta synst praksisstudent Even Hallingstad at han fekk god innsikt i korleis ei avdeling fungerer:
– I sjukepleie er det mykje som bli gjort intuitivt, og det kan vere vanskeleg for ein som er ny i faget å forstå kva som må gjerast. Gjennom at ting i møte blir sagt høgt og sett fokus på, har vi eit mykje betre system for å vite kva kvarandre gjer, og det hjelper utruleg mykje, seier han.
Professor Christian Moltu si forskingsverksemd har fokus på samarbeidet mellom terapeut og pasient, brukarmedverknad i forsking og utvikling av kvalitativ metodologi. Han leier forskingsgruppa for psykisk helse og rus, som særleg ser på korleis ein kan sikre at pasienten verkeleg har utbyte av behandlinga. Dersom behandlaren får eit godt bilete av pasienten sin tilstand, kan behandlinga tilpassast. Moltu har også utvikla eit system for klinisk tilbakemelding, NORSE. Moltu er psykologspesialist, arbeider som fagsjef ved Psykiatrisk klinikk i HF og som professor II på HVL.
Professor John Roger Andersen sine sentrale forskingsområder er endringar i livskvalitet og helse etter behandling for sjukleg overvekt og ulike andre langvarige lidingar, og helse og livskvalitet hos barn og unge. Han har arbeida med utvikling av kvalitetsregister og har brei forskingserfaring med registerdata. Andersen leier forskingsgruppa folkehelse, livsstil og overvekt. Gruppa forskar mellom anna på over 15 års erfaring med fedmekirurgi ved Førde sentralsjukehus og på korleis personar med fedme kan få betre helse og livskvalitet gjennom livsstilsendringar. Andersen er professor ved HVL og forskingskoordinator i HF.
