Kan ei «klokke» gje betre artrittbehandling? Det kan du hjelpe oss å finne ut!
Pawel Mielnik og studiesjukepleiar Anne Solveig Tråseth.
Overlege Pawel Mielnik fekk interne forskingsmidlar frå Helse Førde til ein pilotstudie. No søkjer han frivillige deltakarar.
– Vi ser etter friske personar over 18 år. Dei som er med blir del av eit viktig forskingsprosjekt som på sikt kan forbetre oppfølginga av, og kvardagen til, pasientar med artrittsjukdommane leddgikt, psoriasisleddgikt og spondyloartritt, fortel Mielnik, prosjektleiar for studien og leiar ved Revmatologisk seksjon i Helse Førde.
Når det er teikn til oppblussing av artritt, er det viktig at pasientane raskt kjem til revmatolog for å få sett i gang tiltak for å unngå funksjonstap og skadar på ledd og vev. I dag finst det ikkje verktøy som kan hjelpe med ei vurdering av tilstanden før pasienten møter til time.
Det ønskjer Mielnik og hans forskarteam å gjere noko med. Første steg er ein pilotstudie der dei skal undersøkje om det ved hjelp av eit akselerometer er mogleg å skilje mellom dei som har aktiv artritt og friske personar.
Vil utvikle system for fjernoppfølging av pasientar
– I denne studien er akselerometeret i eit «armbandsur» som måler forandring i hastigheit slik at ein kan måle kroppens bevegelsar utifrå dette. Vi skal undersøke om ein kan sjå forskjell i målingar mellom dei to nemnde gruppene, seier Mielnik.
Eit av føremåla er å finne faktorar som kan hjelpe til med å sjå tidlege teikn til sjukdomsforverring. Studien vil også levere data til å utarbeide metodar for forsking i framtida på utvikling av eit system til fjernoppfølging av pasientar med kroniske artrittar.
– Viss vi ved hjelp av akselometeret kan skilje mellom friske personar og dei med aktiv artritt, ønskjer vi på sikt å utvikle eit slikt system. Då kan pasientane komme raskare til behandlar. Dei kan òg unngå unødvendige reiser til legetime viss akselerometeret og andre metodar viser at sjukdommen ikkje er aktiv, seier Mielnik.
I denne studien er akselerometeret i eit «armbandsur» som måler forandring i hastigheit.
Søkjer frivillige
For dei i kontrollgruppa, vil det vere snakk om eitt besøk på poliklinikken på om lag 1 til 1,5 time. Du vil først bli undersøkt og intervjua av lege og studiesjukepleiar. Så får du på deg eit «armbandsur». Dette skal du ha på deg medan du utfører nokre enkle øvingar. Sjukepleiaren rettleiar og er til stades heile tida. Når du har gjort øvingane, vert uret tatt av.
Dersom du er frisk og over 18 år, og ønskjer å vere med, kan du ta kontakt med:
- Studiesjukepleiar Anne Solveig Tråseth, tlf: 47836183, anne.solveig.traseth@helse-forde.no eller
- Pawel Mielnik, pawel.franciszek.mielnik@helse-forde.no.
Fakta om kronisk artritt:
– Kronisk artritt påverkar pasienten si evne til fysisk aktivitet. Dette gjeld spesielt i den akutte fasen av sjukdomen, altså før ein har starta med behandling.
– Når sjukdomen er aktiv, opplever pasientane stivheit i ledd og generelt i kroppen, spesielt om morgonen.
– Pasientane har avgrensa rørsleevne på grunn av inflammasjon med hevelse og smerte i ledda.
– Når sjukdomen er aktiv, opplever pasientane stivheit i ledd og generelt i kroppen, spesielt om morgonen.
– Pasientane har avgrensa rørsleevne på grunn av inflammasjon med hevelse og smerte i ledda.
Er du tilsett i Helse Førde og er interessert i å forske? Då kan du ta kontakt med Seksjon for forsking og innovasjon. Sjå også framgangsmåte for forsking i Helse Førde. Er du tilsett på Høgskulen? Ta kontakt med forskingsgruppeleiar eller din leiar.
Har du ein idé til innovasjon? Då kan du sende inn idéen til idémottaket. Du kan også ta kontakt med Gro Rukan, tlf: 91321392.
Motiverer til trening i ei virtuell verd
Foto: Skjermbilde frå video produsert av Rakkar for Helse Førde.
Ny publikasjon: Trening med VR gjev motivasjon og betring for hjerneslagpasientar.
– Alle pasientane opplevde VR-treninga som særs engasjerande, motiverande og nyttig. Dei gjekk inn i si eiga boble der tid og stad blei noko utanfor det normale.
Det fortel Jeanette Svarstad, spesialfysioterapeut i Helse Førde. Ho har saman med Stine Solvik, spesialfysioterapeut same stad og Runar Tengel Hovland, forskingskoordinator i Helse Førde og førsteamanuensis ved HVL fått publisert ein vitskapleg artikkel i Fysioterapeuten.
Her har dei undersøkt korleis pasientane opplever å trene opp balanse, hurtigheit, koordinasjon og armfunksjon ved bruk av VR-teknologi, og om dette bidreg til å styrke motivasjonen for trening.
– Rehabilitering etter akutt hjerneslag krev høg motivasjon til intensiv trening, og for mange pasientar er dette ein utfordrande og tidkrevjande prosess, seier Svarstad.
Åtte pasientar i alderen 35 til 79 år vart intervjua etter fullført treningsperiode med kombinert VR-trening og vanleg fysioterapioppfølging. VR-treninga gjekk ut på at pasientane spelte eit virtuelt spel medan dei hadde på seg VR-briller, og brukte handkontroller for å slå boksar i takt med musikk.
Pasientane skåra jamt over høgt på spørjeskjemaet om erfaringa med VR-trening. Den vart opplevd som nyttig, underhaldande, gjennomførbar utan vesentlege ubehag (høg skår indikerer ingen ubehag) og alle hadde eit ønske om fleire økter. Tabellen viser gjennomsnitt frå svara til dei åtte pasientane.
Motivert av konkurranse og opplevd framgang
Pasientane opplevde meistring og framgang som var synleg for dei sjølve og behandlarane.
– Til dømes spelte alle sitjande under den første økta, og hadde vanskar med å meistre oppgåva. Til slutt spelte alle utanom to oppreist og kjende at dei kunne stole på balansen, seier Svarstad.
VR vekka også konkurranseinstinktet hjå mange av pasientane.
– Dei blei motiverte av å konkurrere mot sin eigen poengsum. Det som likevel betydde mest var å sjå ein reell endring i rørsleevne, seier Svarstad.
Opplevinga av tida blei endra i VR, noko som gjorde det mogleg å trene med høg intensitet over lengre tid.
– Med VR inviterer vi pasientane inn i ei ny og virtuell verd og tilbyr ei flukt frå sjukehusveggane og ein krevjande situasjon. Dette aukar motivasjon, engasjement og kjensla av å kjenne seg frisk, fortel Svarstad.
Eller som ein av pasientane uttrykte det:
– …du får ei verkelegheitsflukt, ikkje sant, sånn som på kino der du er heilt vekke ein time, og det er det her og. Du er vekke frå alt. Du er inne i ei ny verd og får nye impulsar, og du blir jo eigentleg lurt til å gjere ting som ligg djupt i deg.
Les artikkelen i Fysioterapeuten her.
Les også: Brukar VR til opptrening av hjerneslagspasientar
Video: Rakkar
Er du tilsett i Helse Førde og er interessert i å forske? Då kan du ta kontakt med Seksjon for forsking og innovasjon. Sjå også framgangsmåte for forsking i Helse Førde. Er du tilsett på Høgskulen? Ta kontakt med forskingsgruppeleiar eller din leiar.
Har du ein idé til innovasjon? Då kan du sende inn idéen til idémottaket. Du kan også ta kontakt med Gro Rukan, tlf: 91321392.
Nasjonal helseatlasteneste hadde samling i Førde 2. og 3. mai
Frå venstre bak: Haji Kedir Bedane, Oddne Skrede, Knut Ivar Osvoll, Bård Uleberg Tove Johansen, Kristel Guldhaugen og Arnfinn Steindal. Framme frå venstre: Maria Holsen, Frank Olsen, Hanne Sigrun Byhring, Marte Bale og Yohannes Tesfay.
I tillegg deltok assisterande fagdirektør i Helse Vest Ola Jøsendal, utviklingsdirektør Anne Kristin Kleiven og seksjonsleiar Guro Mjanger i Helse Førde.
– Det var både nyttig og nødvendig med eit fysisk møte etter korona-pandemien. Senter for klinisk dokumentasjon og evaluering (SKDE) held til i Tromsø, og under pandemien har vi treft kvarandre berre på Teams.
Det seier Marte Bale, leiar for atlastenesta i Helse Førde.
Målet med samlinga var å starta opp ein felles utviklingsplan for helseatlastenesta dei neste to- tre åra. Nytt i arbeidet er mellom anna at dei tek i bruk data frå både spesialist- og kommunehelsetenesta i analysane, og har etablert ei ny nettside.
Ved at vi utarbeider planen i lag, blir utviklingsområda relevante og nyttige for heile tenesta – og forventeleg meir gjennomførbar. Gjennom helseatlas undersøker tenesta om innbyggarane får det same helsetenestetilbodet uansett kvar ein bur i landet. At vi saman sikrar ei vidareføring av den gode kvaliteten på arbeidet som blir utført, vidareutviklar den nye nettsida, tydeleggjer forsking som del av tenesta og kommuniserer resultat til målgruppene på ein god, planmessig og felles måte, er viktig for oss i tida framover.
I tillegg til ein plan for utvikling av tenesta er det også sett ned ei prioriteringsgruppe som skal føreslå kva for helseatlas som skal oppdaterast først, og kva nye emneområde som er relevante.
Sjå også: Store forskjeller i oppfølging av kronisk syke pasienter – Helse Førde (helse-forde.no)
16 millionar til regionale innovasjonsprosjekt i Helse Vest
16 innovasjonsprosjekt får til saman 16 millionar kroner frå Helse Vest.
Helse Vest RHF lyste ut 16 millionar kroner til regionale innovasjonsprosjekt i dei to kategoriane «nye prosjekt» og «idéoverføring».
Til søknadsfristen 25. oktober 2021 kom det inn totalt 44 søknadar, og det blei totalt søkt om 40 millionar kroner. Flest søknadar var det i kategorien «nye prosjekt» med 40 søknadar, medan det i kategorien «idéoverføring» var fire søknadar.
Leiarmøtet i Helse Vest vedtok tildeling 11. januar, på grunnlag av innstillinga frå ein regional innovasjonskomité som har vurdert søknadane etter gitte vurderingskriterium. Forutan regionale representantar frå Helse Vest RHF, representantar frå helseregionane Helse Sør-Øst og Helse Midt-Norge, deltok to brukarrepresentantar og konserntillitsvalt i komitéarbeidet.
Høg kvalitet
– Søknadane viser høg innovasjonsaktivitet i heile føretaksgruppa, særleg knytt til nye og betre arbeidsformer ved bruk av teknologi. Det er gledeleg at vi har fått inn så mange søknadar til tross for pandemien. Utlysinga er eit viktig verkemiddel for å leggje til rette for innovasjon i helsetenesta og å nå måla i Helse 2035 og Nasjonal helse- og sjukehusplan, seier Inger Cathrine Bryne, administrerande direktør i Helse Vest RHF.
Sjå her for meir informasjon og liste over kven som fekk støtte.
Har du ein idé til innovasjon? Send inn idéen din til idémottaket. Du kan også ta kontakt med Gro Rukan, tlf: 91321392.
Er du tilsett i Helse Førde og er interessert i å forske? Då kan du ta kontakt med Seksjon for forsking og innovasjon. Sjå også framgangsmåte for forsking i Helse Førde. Er du tilsett på Høgskulen? Ta kontakt med forskingsgruppeleiar eller din leiar.
Ny publikasjon: IPSS “bother question” score predicts health‑related quality of life better than total IPSS score
Overlege i Helse Førde, Florin V. Hopland‑Nechita, har publisert ein artikkel i World Journal of Urology saman med John R. Andersen (Helse Førde og HVL) og Christian Beisland (Universitetet i Bergen og Helse Bergen).
Dette er den første artikkelen i Hopland‑Nechita sitt doktorgradsprosjekt.
Klikk her for å lese artikkelen.
Korleis arbeide konstruktivt med emosjonar i psykoterapi
Gøril Solberg Kleiven har fått forskingsmidlar frå Helse Vest. Doktorgradsprosjektet hennar gjev kunnskap som kan hjelpe pasientar med å bli meir trygge i terapi.
– Det er stas å få midlar. Størsteparten av prosjekta som fekk tildeling er innanfor kategorien medisin, og det er då spesielt kjekt at eit prosjekt som forskar på psykologiske prosessar blir anerkjent.
Det seier Gøril Solberg Kleiven, psykolog i Helse Førde og doktorgradsstipendiat ved Universitetet i Bergen.
Prosjektet hennar, Opening up and working with emotions in psychotherapy: a qualitative micro-process study of patients´experiences, er eit av 52 nye prosjekt som får tildelt forskingsmidlar frå Helse Vest for 2022.
Ei alvorleg utfordring
Kleiven har fokus på korleis behandlar og pasient best kan arbeide konstruktivt med emosjonar i psykoterapi, korleis dette bidreg til betring og kva som er til hinder i slike prosessar.
– Sjølv om det er dokumentert at psykoterapiar verkar generelt, veit vi likevel for lite om korleis og kvifor dei verkar, altså kva som gjer dei effektive. Dette er ei alvorleg utfordring, både i forskinga og når ein skal tilpasse behandlinga til den enkelte pasient, fortel ho.
Deler med stor detaljrikdom
Til saman tolv pasientar som nyleg har starta i poliklinisk behandling, har delt sine erfaringar om det å vere pasient.
Fleire behandlingstimar har blitt filma, og rett i etterkant av timen har forskarane møtt deltakarane for å gjennomføre djupneintervju med utgangspunkt i det ferske videomaterialet, gjennom ein metode kalla Interpersonal Process Recall.
Det var spenning knytt til om pasientane ville greie eller vere villige til å dele personlige opplevingar, som dei kanskje ikkje ein gong hadde delt med sine behandlarar.
– Det synte seg raskt at videoopptak av behandling med moglegheit for å ta på pause og spole tilbake gjorde deltakarane engasjerte og nysgjerrige. Indre prosessar og betraktningar kring samspelet med behandlar vart skildra med stor detaljrikdom, seier ho.
Tryggare i terapi
Kleiven har allereie fått publisert ein vitskapleg artikkel: Opening up: Clients’ Inner Struggles in the Initial Phase of Therapy.
– Artikkelen syner at pasientar distanserer seg frå indre opplevingar i startfasen av terapi mellom anna fordi ein uroar seg om kva som vert rekna som riktig og gunstig måte å opptre på i samspelet med behandlar, seier ho.
I ein komande artikkel ser ho på kva pasientar opplever som til hjelp for å gå meir i djupna på sensitive og utfordrande tema i psykoterapi.
– Artiklane har henta ut konkrete utfordringar pasienten kan møte undervegs i ein behandlingstime og problemstillingar av meir overordna karakter. Dette er praksisnær kunnskap som er nyttig for å hjelpe pasientar med å bli meir trygge i terapi, seier ho.
Høg vitskapleg kvalitet
– Tildelinga viser at dette er eit godt prosjekt av høg vitskapleg kvalitet. Forskinga til Kleiven bidreg til kunnskap som styrker samarbeidet mellom behandlar og pasient i det daglege arbeidet i ein poliklinikk, seier Svein Ove Alisøy, avdelingssjef ved psykiatrisk klinikk i Helse Førde.
Christian Moltu, fagsjef på Psykiatrisk klinikk i Helse Førde og professor i klinisk psykologi ved Høgskulen på Vestlandet, er hovudrettleiar for doktorgradsprosjektet.
Tre forskarar frå Helse Førde fekk vidareført stipend og prosjekt. Kristina Osland Lavik fekk vidareført doktorgradsstipend, Andrew McAleavey sitt postdoktorstipend er vidareført, og Kaya Kvarme Jacobsen fekk vidareført open prosjektstøtte.
Tildeling av Helse Vests forskingsmidlar 2022:
Helse Vest har tildelt midlar til 52 av dei totalt 271 søknadane som var sende inn. I tillegg til nye prosjekt har 160 stipendiatar og prosjekt fått vidareført si finansiering. Vel 175 millionar kroner går til å finansiere dei nye og vidareførte prosjekta.
Sjå her for meir informasjon om tildelinga:
https://helse-vest.no/nyheiter/nyheiter-2021/tildeling-av-helse-vests-forskingsmidlar-2022
Er du tilsett i Helse Førde og er interessert i å forske? Då kan du ta kontakt med Seksjon for forsking og innovasjon. Sjå også framgangsmåte for forsking i Helse Førde. Er du tilsett på Høgskulen? Ta kontakt med forskingsgruppeleiar eller din leiar.
Har du ein idé til innovasjon? Då kan du sende inn idéen til idémottaket. Du kan også ta kontakt med Gro Rukan, tlf: 91321392.
Campus Vie-forprosjektet er no klart med tilrådingar
Forprosjektet for Helse Førde og HVL sin felles utvikling av campusområdet på Vie er no ferdig, og tilrår løysingar på arealutfordringar i dag og i framtida.
I vår starta Helse Førde og Høgskulen på Vestlandet eit forprosjekt for å vurdere behov for, og tilrå løysingar for felles arealutfordringar på både kort og lang sikt. Det er behov for større og betre areal for samlokalisering kring utdanning og opplæring, ferdigheitstrening og simulering, forsking og innovasjon, og møte og kursverksemd.
Målet er at Helse Førde og Høgskulen på Vestlandet i samarbeid skal vidareutvikle kompetansemiljøet på Campus Vie, slik at ein i lag kan bidra til endå betre helse- og omsorgstenester. Ei styrka satsing skal gjere Førde meir attraktiv som studiestad og arbeidsmarknad.
Forprosjektet har arbeidd både med ei kortsiktig og ei langsiktig løysing, der ein har sett på behovet for areal som er i dag, og kva som kan verte aktuelt i framtida med ambisjonen om at forskings- og innovasjonsmiljøet i begge organisasjonane skal vekse.
Tilråding frå forprosjektet:
- Forprosjektet tilrår på kort sikt at ein flyttar det felles forskingsmiljøet, formalisert gjennom Helseforsking Sogn og Fjordane, frå Tefre inn i Angabygget på campusområdet på Vie. Dette vil gje ein nærleik til både Helse Førde (HFD) og HVL, som er føremålstenleg i ei vidare bygging av eit felles FoU-miljø. Ein legg til grunn at Angabygget vert oppgradert og tilpassa den nye bruken.
- Forprosjektet tilrår på lang sikt at det blir etablert eit hovudprosjekt som må arbeide vidare med:
- detaljert arbeid rundt rehabilitering av Angabygget, og å vurdere framtidig potensial for bygget.
- å avklare mogeleg nybygg på parkeringsplassen aust for Angabygget.
- å avklare mogeleg nybygg på parkeringsplassen vest for HVL-bygget.
Når det gjeld ei langsiktig løysing, har forprosjektet også sett på andre potensielle interessentar som kan vere aktuelle i ein felles bygningsmasse. Dette inkluderer mellom anna UiB (Vestlandslegen), helseklynge og opplæringsbehov for kommunane. Samarbeid omkring helse og teknologi krev også labareal. Forprosjektet har estimert eit behov på omlag 6800 kvadratmeter netto, eller vel 8000 kvadratmeter brutto i framtidige bygg.
Helse Førde og HVL vil gå saman om Campus Vie
Helse Førde og Høgskulen på Vestlandet er i gang med eit forprosjekt som skal vurdere behov for, og tilrå løysingar for felles arealutfordringar i dag og i framtida.
Forprosjektet ser på moglege løysingar for å samle aktivitet knytt til forsking, innovasjon, utdanning og opplæring, kurs, konferanse og simulering i eit felles miljø på campusområdet på Vie. Det har i fleire år vore ønske om felles bygg, samarbeid om infrastruktur og samlokalisering av fagmiljøa.
Aukande aktivitet
Dette skal gje betre høve for samarbeid og ruste begge organisasjonane til å gjennomføre forventa oppgåver framover. Både Helse Førde (HFD) og Høgskulen på Vestlandet (HVL) har auka forskings- og innovasjonsaktiviteten, og det er venta ytterlegare auke. HVL førebur ein søknad om å bli universitet med profesjons- og arbeidslivsprofil frå 2023, noko som òg vil ha arealutfordringar.
I forprosjektet kartlegg dei aktivitetane og oppgåvene i organisasjonane som har fellesnemnarar i høve mandatet prosjektet har fått. Det er behov for å undersøke udekka arealbehov og korleis ein skal samarbeide om dette, innhald, kvalitet og omfang av arealet, forventningar hos partane, og kva arealløysingar som er tilgjengeleg.
Sluttrapporten skal mellom anna synleggjere alternativ og gje framlegg til løysing på areal. Den skal òg synleggjere kva funksjonar, aktivitetar og interessentar utanom HVL og HFD som er aktuelle, som Universitetet i Bergen og kommunane.
– Som å etablere eit godt nabolag
Ein har starta diskusjonen, og alternativa som har vore løfta fram er:
- Nybygg ved Helse Førde eller i eksisterande bygningsmasse, med utleige til HVL
- Mellombelse løysingar i Angabygget eller ved HVL
- Nybygg ved HVL eller i eksisterande bygningsmasse, med utleige til Helse Førde
MANGE FELLES INTERESSER: – Tilgangen på kunnskap og erfaring vil bli betre for alle involverte ved å går saman om dette prosjektet, trur prosjektleiar Geir Opseth i Kunnskapsparken Vestland.
– Eit slikt prosjekt er som å etablere eit godt nabolag. Der er det mange felles interesser som kan forsterkast eller forbetrast gjennom å «leike» i lag. Får vi det til, vil tilgangen på kunnskap og erfaring bli høgare for alle involverte, og det gjev alltid meirverdi og utvikling av kvart enkelt miljø, seier prosjektleiar Geir Opseth i Kunnskapsparken Vestland.
– Viktig for utviklinga
Prosjektet er godt forankra i toppleiingane i både Helse Førde og Høgskulen på Vestlandet, og administrerande direktør i Helse Førde, Arve Varden, er glad for at prosjektet er etablert.
– Dette er eit viktig strategisk element i utviklinga av Førde som ein attraktiv studentby. Kompetanse, utdanning, forsking og innovasjon er nøklane til ei berekraftig framtid. Utvikling og etablering av eit framtidig Campus Vie vil kunne leggje grunnlaget og fundamentet for utviklinga, seier han.
Sluttrapport frå forprosjektet har frist 1. desember i år.
